Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı Prof. Dr. Turan Uslu, tansiyon tipi baş ağrısına ait ihtar ve tekliflerde bulundu.
Uslu’nun açıklamaları şöyle:
En sık görülen baş ağrısı tansiyon tipi baş ağrısıdır. Görülme sıklığı yüzde 30-40 ortasında değişmektedir. Sıklıkla 20 yaş civarında başlar, her yaşta ve cinsiyette görülür. Bayanlarda biraz daha sıktır.
Genellikle iki taraflı baş ağrısına sebep olması, zonklayıcı olmaması, hareketle artmaması, atak sırasında bulantının olmayışı ve ışıktan rahatsızlık duymama migrenden ayıran özellikleridir. Ataklar halinde görülebileceği üzere, 3 aydan daha uzun süren günlük yahut gün çok baş ağrısının olduğu kronikleşmiş formlarda de görülebilir. Tedavi hedefiyle başvuran hastaların birden fazla kronik hadiselerdir. Hastaların yüzde 10 kadarında migrene benzeri formda zonklayıcı baş ağrıları olabilir. Bu hastalarda baş ağrısının yanı sıra boyun ve ense kaslarında gerginlik, anksiyete, depresyon, yorgunluk, konsantrasyon bozuklukları, görme sertliğinde azalma üzere şikayetler vardır. Kimi hastalarda fibromiyalji ve miyofasyal ağrı sendromu birlikteliği vardır.
Bazen migrenle birlikte de görülebilir, migrenlilerin yüzde 62’si tıpkı vakitte tansiyon tipi baş ağrısından, tansiyon tipi baş ağrısı olan hastaların % 25’i ise migrenden şikayet etmektedir.
Gerilim tipi baş ağrısının en sık görülen formu nöbetler halinde seyreden formudur. Seyrek nöbetli tansiyon tipi baş ağrısı yaklaşık olarak ayda 1 günden daha seyrek (yılda 12 günden az) görülür. 30 dakikalık olabildiği üzere günlerce de sürebilen seyrek baş ağrısı nöbetleri halinde görülür. Ağrı, tipik olarak iki taraflı, baskılı yahut sıkıştırıcı karakterde ve hafif /orta şiddettedir ve günlük fizikî aktiviteden etkilenmez. Mide bulantısı, ışık ve sesten rahatsız olma yoktur.
Sık nöbetli tansiyon tipi baş ağrısı ise en az 3 ay boyunca ayda bir gün yahut daha çok, lakin 15 günden daha az görülen ve (yılda 12 gün yahut daha fazla ve 180 günden az) bir durumdur, öbür özellikleri birebirdir.
Kronik tansiyon tipi baş ağrısı ise günlük olarak yahut çok sık görülen nöbetler halinde seyreden tansiyon tipi baş ağrısıdır. Ortalama üç ay boyunca 15 gün yahut daha fazla gün görülen başağrısı (yılda 180 yahut daha fazla gün) öbür özellikler açısından birebirdir. Öteki bir hastalıkla alakalı olmadığının gösterilmesi değer taşır. Ömür kalitesi üzerine olumsuz tesiri olan bir durumdur. İlaç çok kullanımına yol açabilir ve birtakım hastalarda kronik migrenden ayırdetmek sıkıntı olabilir.
Gerilim tipi baş ağrılarının sık karşılaşılan sebepleri,
•Öğün atlamak, açlık
•Uykusuzluk
•Gözün zorlanması
•Duruş bozukluğu ve duruş bozukluğuna sebep olan meslekler
• Çok efor sarf etmek
• Hayata dair yeni başlangıçlar (iş, mesken, ortam değişikliği, yeni evlilik)
• Yalnızlık
• İmtihan stresi
• İşini kaybetmek
• İşyeri sorunları
• Fazla kilolu olmak
• Vakte karşı yarışmak
• Toplumsal, sportif ve işle bağlantılı rekabetler
• Mükemmeliyetçilik
• Ekonomik problemler
• Boşanma, eş kaybı
• Sevilen bir yakınını kaybetmek
• Başa gelen olumsuz ve nahoş şeyler
• Başarısızlık
• Klimalar, lodos, hava basıncı değişiklikleri
Gerilim tipi baş ağrısının karakteristik özellikleri şunlardır:
· Basınç, sıkışma, yük biçiminde, künt ağrı, zonklayıcı karakterde değil
· Günlük aktiviteyi durdurmayacak halde orta şiddette ağrı
· İki taraflı yaygın ağrı
· Fizikî aktivite sırasında kötüleşmemesi
· Ağrı sırasında bulantı kusma olmaması
· Ses yahut ışıktan rahatsız olunmaması
· Baş ağrısı ataklarının 30 dakika ile 7 gün ortasında sürmesi.
· Ağrı şiddeti baş ağrısı sıklığının artması ile artar.
· Alın, şakak, ense kökü ve/veya parietal bölgelerden birinde yahut birkaçında birlikte görülebilir.
· Atak sırasında ağrının yeri yer değiştirebilir. Ense kökü yerleşimi alın ve şakak yerleşimine oranla daha seyrek görülür.
· Tek taraflı baş ağrısı hastaların % 10-20’sinde görülebilir.
· Kimi hastalarda boyun ve çene ağrısı bulunabilir yahut temporomandibuler eklemle ilgili önemli meseleleri olabilir.
· Emosyonel gerilim, tansiyon, yorgunluk, uykusuzluk, öğün atlama ve menstrüasyon GBA’ yı migrende olduğu üzere tetikleyebilir yahut şiddetlendirebilir.
· İleriye dönük yapılan toplum temelli bir çalışmada orta-ileri şiddette migren dışı baş ağrısının depresyon açısından risk olduğu gösterilmiştir.
GERİLİM TİPİ BAŞ AĞRILARININ ORTAYA ÇIKMA MEKANİZMASI
Kötü çalışma ve oturma konumu, çok yorgunluk ve fizikî zorlanma sonucu gerilen baş ve boyun kaslarından kaynaklanan ağrılı ihtarların beynin üst merkezlerini etkilemesine karşılık olarak boyun ve baş etrafı kaslarında kas gerginliğinde artış ve spazm olur. Bunun sonucunda kasta dolanım bozulur, kas içi ve etrafındaki hudutlarda sıkışmalar olur, kaslar yapışma yerlerini zorlar. Bu esnada lenfatik deveran bozularak toksik unsurların burada birikmesine ve doku asidozu oluşmasına sebep olur.
Psikososyal gerilim faktörleri başta olmak üzere çeşitli ikazların tesiriyle beyin sapındaki ağrı algılanmasını sağlayan sonlarda hassasiyet artar, ağrının algılanmasını denetim eden ağrıyı engelleyici sistemlerin işlevinde azalma oluşur.
GERİLİM TİPİ BAŞ AĞRILARI NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Ağrı kesici ilaçlar, antidepresan ve anksiyete giderici ilaçlar kullanılır. Gerilimden uzak kalmak, tertipli antrenman ve rekreasyonel ektiviteler , ergonomik şartların gözden geçirilmesi gerekir. Tansiyon baş ağrılarında ilaç tedavisi ile birlikte gevşeme teknikleri, gerilimle gayret formülleri, çeşitli idmanlar ve masaj üzere uygulamaların yapıldığı ilaç dışı tedaviler de başarılı sonuçlar vermektedir. Baş ve boyun etrafı kaslara İMS uygulanabilir, dirençli hadiselerde Botox enjeksiyonları denenebilir.
