AFPMısır’ın COP27 iklim konferansına konut sahipliği yapması tüm gözleri 7 aydır açlık grevinde olan Mısırlı siyasi aktivist Alaa Abdel Fattah’ın durumuna çevirdi. COP27’nin başladığı Pazar günü su içmeyi bırakan Abdel Fattah’ın ailesi Mısırlı yetkililerden insan hakları savunucusununhala hayatta olduğunun ispatını sunmalarını istiyor.
Diğer taraftan Abdel Fattah’ın hapishanede zorla beslendiği sav ediliyor.
Mısır’ın insan hakları savunucusunu özgür bırakması tarafındaki memleketler arası baskı, kız kardeşi Sana Seif’in COP27’de Abdel Fattah’ın hür bırakılması için yaptığı davetlerin akabinde daha da ağırlaştı.
Bugüne kadar Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Vokler Türk üzere isimler bu davete katıldığını lisana getirdi.
Peki son devirde Mısır’ın en ünlü mahkumu haline gelen Abdel Fattah kimdir?
AKTİVİST BİR AİLEDEN GELİYOR
Getty Images Alaa Abdel Fattah’ın kız kardeşi Sana Seif, Şarm El-Şeyh’teki COP27’de Memleketler arası İklim Adaleti Kampanyası tarafından düzenlenen bir yan oturumda kardeşinin davasına dikkat çekti. Alaa Abdel Fattah, 2005 sonrası devrin en önde gelen Mısırlı blog muharrirlerinden ve aktivistlerinden biri olarak kabul ediliyor.
Bilgisayar programlama alanında bir uzman olarak, kamu ömründe söz özgürlüğü ve açıklığı talep eden ve blog müelliflerine fiyatsız depolama – yanı sıra tavsiye – sağlayan birçok dijital platformun geliştirilmesine ve yönetilmesine katkıda bulundu.
Alaa Abdel Fattah, Kasım 1981’de avukat bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.
Babası Ahmed Seyfülislam Abdülfettah Hamad, eski Mısır Cumhurbaşkanları Enver Sedat ve Hüsnü Mübarek periyodunda birden fazla sefer tutuklanan önde gelen sol görüşlü avukat ve aktivist. Sivil toplum alanında bir siyasi aktivist olan annesi Laila Souif ise Kahire Üniversitesi’nde matematik profesörü olarak misyon yapıyor.
Alaa Abdel-Fattah’ın Mona ve Sana Seif isminde iki kız kardeşi var ve her ikisi de önde gelen insan hakları savunucuları olarak erkek kardeşlerinin en büyük destekçileri ortasında.
Kız kardeşler memleketler arası toplumu Abdel Fattah’ın durumu hakkında bilgilendirmek için çabalıyorlar.
Kardeşlerden Sana iki kere mahpusa mahkum edildi: Bunlarda birincisi 2014’te oldu ve cumhurbaşkanlığı affının bir kesimi olarak özgür bırakıldı. İkinci defa 2020’de tutuklandı ve “dezenformasyon” suçlamasıyla bir buçuk yıl mahpus cezasına çarptırıldı.
DEMOKRATİK HAREKETİN İKONU HALİNE GELDİ
BBCAlaa Abdel Fattah birinci sefer 2006 yılında yargı bağımsızlığı daveti yapan protestolarda gözaltına alındı. 45 gün sonra özgür bırakıldı.
Serbest bırakılması için davette bulunan bir web sitesi o devirde açıldı ve akabinde Twitter’da #FreeAlaa hashtag’i kullanılmaya başlandı.
Abdel Fattah aktivizm faaliyetlerine devam etti.
2011 yılında, Mısır vatandaşlarının yeni anayasanın hazırlanmasına iştirakini kolaylaştıran çevrimiçi platformlar geliştirdi ve demokratik hareketin en ünlü yüzlerinden biri oldu.
Tweetleri din ve siyasi ıslahat üzere bahislerde farklı tartışmalara kapı araladı.
BBC Ortadoğu Muhabiri Yolande Knell: Alaa’ya zulmedildi
Getty ImagesBugün 40 yaşında olan Alaa’yı 2011’de Kahire’nin sembolik Tahrir Meydanı’nın ortasındaki bir döner kavşakta öbür blogger’lar ve teknoloji uzmanlarının yanında genç, kıvırcık saçlı bir protestocu olarak hatırlıyorum.
Aktivist bir ailede yetişen Alaa, halihazırda Mübarek’in uzun süren başkanlık devrinde demokratik ıslahatlar talep ettiği için parmaklıklar gerisinde kalmıştı.
Mübarek’in devrilmesinden sonra hükümete gelen süreksiz askeri yöneticiler, akabinde Mübarek’in seçilmiş halefi Müslüman Kardeşler önderi Muhammed Mursi’nin hükümeti ve bundan sonra gelen Sisi’nin hükümeti tarafından amaç alındı.
Son 10 yılın sekizini mahpusta geçirdi.
Alaa, son olarak toplumsal medya paylaşımlarında “dezenformasyon yaymak” suçlamasıyla 5 yıl mahpus cezasına çarptırıldı. Kız kardeşi Mona Seif, ailesinin hapishanede öleceğinden “endişe ettiğini” söyledi.
Roman müellifi ve siyasi yorumcu olan teyzesi Ahdaf Souief, BBC’ye verdiği demeçte gözyaşları içinde şunları söylüyor:
“Zulme uğrayan ve tüm sabrını tüketen biri. Ve hiçbirimiz Mısır’daki rejimin onu özgür bırakacağına inanmıyoruz.”
İngiltere Dışişleri’nden bir sözcü bana: “Başbakan COP27 için Mısır’ı ziyaret ettiğinde bu hususta ilerleme sağlanması için baskı uygulayacak.” dedi.
Abdel Fettah 25 Ocak ihtilalinde kıymetli bir rol oynadı. Şovlar sırasında Mısır’da olmamasına karşın, eski Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek’in devrilmesiyle sonuçlanan müteakip protestolara katıldı.
Daha sonra, Silahlı Kuvvetler Askeri Kurulu’nun idaresi sırasında muhalefet tarafından şovların düzenlenmesine yardım etti ve Ekim 2011’in sonlarında Maspero olayları olarak bilinen Hristiyan göstericiler ile güvenlik güçleri ortasındaki çatışmaları yayımladığı için hapsedildi.
Askeri savcı, onu halkı orduya karşı kışkırtmak ve kamu huzur ve güvenliğini bozmakla suçladı.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri hür bırakılmasını talep etti ve birebir yılın Aralık ayında hür bırakıldı.
DEVRİMDEN SONRA
Getty ImagesAbdel Fattah Kasım 2013’te, protesto maddesine ve 2014’ün başlarında oylanacak olan anayasa taslağına karşı parlamento önünde bir şova katılan öbür protestocularla birlikte tekrar tutuklandı.
Alaa, güvenlik yetkilileri tarafından “izinsiz şov yapmakla” suçlandı ve beş yıl mahpus cezasına çarptırıldı. Mısır Temyiz Mahkemesi, 2017 yılında kararı onadı.
Bugüne kadarki en uzun mahpus müddetinde Abdel Fattah’ın babası öldü ve yetkililer cenazesine katılmasına müsaade verdi.
Mart 2019’da cezasını tamamlayarak hür bırakıldı lakin birebir yılın eylül ayında tekrar tutuklandı ve Aralık 2021’de “dezenformasyon” suçlamasıyla beş yıl mahpus cezasına çarptırıldı.
Abdel Fattah COP27’nin başadığı 6 Kasım günü açlık grevini sıkılaştırdı ve su içmeyi de bıraktı.
Üst seviye bir ABD’li yetkili, Beyaz Saray’ın “Alaa Abdel Fattah’ın sıhhat durumuyla ilgili haberler” konusundaki tasasını lisana getirdi. Lider Joe Biden idaresinin “Mısır hükümetiyle onun durumu ve hapishanedeki şartlarıyla ilgili endişelerini” tekraren lisana getirdiğini de kelamlarına ekledi.
